Te Reo o Te Pipiwharauroa

Rights Information
Year
1981
Reference
40451
Media type
Audio
Ask about this item

Ask to use material, get more information or tell us about an item

Rights Information
Year
1981
Reference
40451
Media type
Audio
Categories
Māori radio programs
Radio programs
Sound recordings
Duration
00:17:20
Taonga Māori Collection
Yes
Credits
RNZ Collection
Biddle, Purewa (b.1930, d.1984)
Te Rire, Arapeta

00.00 - 01.10: Announcer (Purewa Biddle) - introduction.
01.10 - 06.04: Arapeta Te Rire – E kōrero ana ia mō ngā maunga, a Ruawāhia me Pūtauaki, he whaiaipo rāua ki a rāua. Ka raruraru rāua, ka pakaru, ka hū, ara ka hū a Tarawera, kātahi ka huaina te ingoa ki runga i a Ruawāhia, ara ko Tarawera i te tau 1886.
06.04 - 06.31: Announcer.
06.31 - 11.00: Arapeta Te Rire - Te Awa-o-te-Atua - te huinga o ngā awa e toru, ka puta atu ki te moana. Ko Wahieroa tētahi wāhi, te ingoa o te huinga o ngā awa, he taunga waka kei Te Awa-o-te-Atua. Ko tētehi whakataukī: He kōrero riri ki Wharaurangi, he tā matau ki Ōtāwhaki. Ko Wharaurangi he tauranga waka tauā. Kei te tata a Wharaurangi ki Pōhaturoa i Whakatāne. E rua noa iho ngā awa i mua, ko Rangitaiki, ko Whakatāne. Ehara a Tarawera i te awa i aua wā, tae noa ki te hūtanga o Tarawera maunga.
11.00 - 11.13: Announcer.
11.13 - 14.22: A Te Rire – Kōpūawa, koia tētehi ingoa i huaina mai e ngā tāngata o runga i a Te Arawa waka, i ū atu ki Te Awa-o-te-Atua. "Tōia Tainui, Te Arawa, Mātaatua tapotu ki te moana..." Ko Ōniao te ingoa o te marae kei reira, arā ko ngā niao o Mātaatua me Te Arawa waka.
14.22 - 16.55: Announcer - hei whakamārama mō ngā kōrero i kōrerohia nei e Arapeta Te Rire. Hei tāna kua hē te roherohenga o Te Arawa waka i te whakataukī, "Mai i Maketū ki Tongariro". Ko te kōrero tika kē ko "Mai i Te Awa-o-te-Atua ki Tongariro"
16.55 - : Ends "...mai i Te Reo o Aotearoa".
Arapeta Te Rire talks about the two mountains Ruawāhia and Pūtauaki they were lovers, and had problems and sperate. Ruawāhia changed her name to Tarawera hence the eruption of Mount Tarawera.
- Talks about the three rivers of Te Awa o te Atua.
- About the three waka, Tainui, Te Arawa and Mātaatua.
- And about the whakataukī "Mai i Maketū ki Tongariro".