Kaumātua walking up front steps of the MET in New York.

Te Māori – E whakanui ana i te 40 tau

Hīnei rā a Ngā Taonga e huaki nei i te pātaka kōrero me ōna taonga hei whakanui i te tau 40 nō te whakatuwheratanga tuatahi o te whakaaturanga nui taioreore, a Te Māori.

“He toi whakairo, he mana tangata.”

Ko te ohonga ake o ngā taonga matahīapo ki te ao, he kura wiwini, he kura wawana. Koia nei te tau e whakanuia atu ana te 40 tau nō te aonga ake o te whakaaturanga a Te Māori. Inā rawa te nui o ngā mahi whakariterite i maranga ake ai i waenga i ngā mātāwaka me te rōpū whai pānga. Nā The American Federation of Arts te karanga tuatahi kia iri ake he whakaaturanga toi Māori i te tau 1973. Heoi, i runga i ngā tini kaupapa o te wā, i whakatārewatia te kaupapa kia puea ake anō i te tau 1979. E 173 ngā taonga i minoa i ngā whare taonga e 13 nō Aotearoa. Kotahi te taonga i minoa mai i te Pennsylvania State University Museum. Hui katoa, e 174 ngā taonga i whakairia mō te kaupapa nei.

Hīnei te ohonga ake o ngā taonga whakairo a te Māori ki ngā karamatamata o te ao, ko te orokohanga o te ahurea toi Māori i ngā whare taonga. Ka puta ko Te Māori ki te whei ao, ki te ao mārama!

Mā te panuku ki raro e toro atu ai koe ki te roanga o ngā taonga ataata rongo e whakanui ana i te 40 tau o Te Māori.

Te Māori: He whakanui i te tangata Māori me ana mahi toi

He kaponga whitiāhua tēnei nō te Rua Mahara o te Kāwanatanga. Ko Don Selwyn e taki ana i ngā kōrero tuku iho mō te hītori Māori, mō te tapu o te whao rākau me ngā tikanga puaroa o te toi Māori.

Ka kōrero hoki a Hēnare Tūwhāngai e pā ana ki ngā karakia me ngā ritenga i kawe ai ia i te Met nō te taunga tuatahi o ngā taonga ki Amerika.

Ka whakapuakina e Don te taumaha o ngā mahi i whakaritea kia takatū ēnei taonga kia puta ki te ao. E waru tau te roa i whakamahere ai ngā iwi me ngā kaiwhakahaere kia tika te ohonga ake anō o ēnei taonga.

Tohutoro: TZP74879. Tau: 1985. Whakamihi: Te Rua Mahara o te Kāwanatanga. Hēnare Tūwhāngai, Kara Puketapu, Koro Wetere, Sonny Waru, Tā James Henare.

Te Karere: Kowhatu mauri – Ngāi Tahu

I tēnei pitopito kōrero nā Te Karere i te tau 1986, ka kōrerohia ngā pounamu e toru nō te awa o Arahura i tākoha ai a Ngāi Tahu hei kōhatu mauri mō Te Māori.

He mea tapa ēnei mauri – ko Te Waipounamu’ i tāpaehia ki te Metropolitan Museum of Art, New York hei whakarewanga kaupapa. Ko ‘Aotearoa’ i kohaina ki te Chicago Field Museum hei whakakapi i tērā taupoi. Ko ‘Te Māori’ i noho tonu ki Aotearoa kia tāria te hokinga mai o ngā taonga ki te wā kāinga.

Tohutoro: TZP10905. Tau: 1986. Whakamihi: Te Reo Tātaki o Aotearoa. Tipene O’Regan, Hēnare Tūwhāngai, Tā Hirini Moko Mead.

Nō ngā tau 1984 – 1986 te tāpoi nui o Te Māori ki ngā whare taonga nunui o Amerika.
Te Māori exhibition banner
I te hokinga mai a Te Māori ki Aotearoa nō muri i te tāpoi angitu i Amerika, ka huri te ingoa hei Te Māori – Te Hokinga Mai.
Photo of two Te Māori hosts
He konohete whakaharahara i Te Hōro o Tāmaki Makaurau i whakapāhotia whānuitia ai ki te pouaka whakaata hei whakanui i te angitū o Te Māori, nā Mobil i taunaki.
School children performing live on stage
Ko Te Māori – he whakaaturanga tūrangahakoa, he whakamanamana i te ahurea Māori.
Group at opening of Te Māori

Hero image: Ko te pōwhiri o te whakairinga toi, a Te Māori. Metropolitan Museum of Art, New York, 10 Mahuru 1984. Tohutoro: TZP8386. Tau: 1984. Whakamihi: Te Reo Tātaki o Aotearoa. Sonny Waru.