TE AO - MĀORI NEWS. 13/05/2019

Rights Information
Year
2019
Reference
F289486
Media type
Moving image
Item unavailable online

This content is for private viewing only. The material may not always be available for supply.
Click for more information on rights and requesting.

Ask about this item

Ask to use material, get more information or tell us about an item

Rights Information
Year
2019
Reference
F289486
Media type
Moving image
Item unavailable online

This content is for private viewing only. The material may not always be available for supply.
Click for more information on rights and requesting.

Series
TE AO
Place of production
New Zealand/Aotearoa
Categories
Television
Broadcast Date
13/05/2019
Production company
Māori Television Service
Taonga Māori Collection
Yes

TE AO - MĀORI NEWS. 13/05/2019

Kaipāpāho: Wikitoria Day

E hia rau tāngata ka tae atu ki te marae o Te Uri-o-Hina ki te poroporoaki i a Tā Hekenukumai Pūhipi. Kei reira a Raniera Harrison e kōrero ana mō ngā whakamahara kua ūhia ki runga i a Hekenukumai. Ko ngā kupu a Pouroto Ngaropo, ehara tēnei koroua i te tangata, he ariki, he kuru tongarerewā koia i muia ai te marae ātea e te tangata. Hei āpōpō tae mai ai ngā kānaka Māoli o Hawai’i.

E hiahia ana te hunga turi Māori kia kaha ake tā rātou hono atu ki tō rātou nā marae otirā kia whai wāhi atu te reo rotarota ki ngā whakanuitanga o te Wiki o te Reo Māori. I whakamanahia te reo rotarota hei reo motuhake o Aotearoa i te tau e rua mano mā ono. D’angelo Martin, Te Ao Māori.

He kāhui whānau kua rongo i te au o aituā i te nui o ngā kaitaraiwa pūroi kei runga i ngā rori. I kotahi atu ngā whānau ki te whare Pāremata ki te tūtaki i te pāti Nāhinara, ā, i hari atu rātou i tētahi petihana e karanga ana kia whakahou ai ngā ture whakamātautau i ngā kaitaraiwa kei runga i ngā rori. Kei a Talisa Kupenga te roanga ake. Simon Bridges, Kaiārahi Nāhinara. Winston Peters, Aotearoa Tuatahi. Karen Dow, Kaituku Petihana, Logan Porteous, Kaitautoko Petihana. Winston Peters, Pirimia tuarua. Simon Bridges, Kaiārahi Nāhinara.

Ko Reikura Kahi tētahi o ngā raukura tuatahi o te kōhanga reo, kura kaupapa me te wharekura kua tohua ki te poari o Te Mātāwai. Ka noho a Reikura ki te Poari mō ngā tau e toru. He kaihaka, he kaiwhakaako a Reikura mō te kapa haka o Ngā Tūmanako, he ika ā Whiro hoki kua puta i te Panekiretanga. Hei tāna, ko te ūkaipō o te reo te whāinga i roto i ana mahi katoa, kia rangona te reo, kia kōrerohia te reo, ahakoa ki hea.

Ko ngā tauira nō te kāreti o Mana i Te Whanganui-a-Tara te hunga tuatahi o te motu ki te rongo i ngā panonitanga a te Kāwanatanga mō te NCEA. Ko tētahi o ngā aupikinga, ko te whakakore i te utu mō te noho i aua whakamātautau. Kei a Tema Hemi te pūrongo. Tracey martin, Minita Takirua i ngā Take Mātauranga. Maddy Vai-Little, Tauira-Te Kāreti o Mana. Tyla Mata, Tauira-Te Kāreti o Mana. Te Kōpurereata Waipara, Tauira-Te Kāreti o Mana.

I tutū te puehu i tētehi huihuinga māpu manguru, engari he aha rā te urupare a te Kaunihera? Nō te rangi nei hui ai ngā kaiārahi o te māpu manguru, te Kaunihera ā-rohe o Heretaunga me te ope pirihimana ki te whakawhitiwhiti kōrero mō te huihuinga i tutū ai te puehu i runga i te maunga o Te Mata-o-Rongokako. Kei a James Perry ngā kōrero.

Nō te rangi nei hui tahi ai te kaiwhakahaere matua o te whakakotahitanga o ngā whenua o te ao arā a Antonio Guterres me ētahi rangatira o Te Moananui-a-Kiwa. Ahakoa i koa te marea i te taenga mai o tētahi tino ihorei i whakapātaritaritia tonutia ia e rātou, ko te wero i whuia ki a ia kia kaha ake te aro ki ngā reo iwi taketake pēnei i te reo Māori. Kei a Heta Gardiner ngā kōrero.

E wero ana ngā mātua i a Oranga Tamariki, kia kaha ake wā rātou ketuketutanga i mua i te kāhaki tamariki. Kei a Tamati Tiananga ngā kōrero.

Ka huri ki te ao hākinakina.

Ngā matapae huarere.